Đất vùng giáp ranh tăng hàng chục lần khi Quốc hội thảo luận lấy ý kiến triển khai dự án đường vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội và vành đai 3 TP.HCM.

Phát biểu trước Quốc hội sáng 10/6, đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) thông tin, thời gian qua khi mới chỉ nghe là Quốc hội sẽ xem xét, thảo luận về dự án đường vành đai 4 vùng Thủ đô và đường vành đai 3 TP.HCM thì giá đất đai ở khu vực này đã sôi động lên và giá tăng lên rất nhiều lần. “Nếu không có biện pháp khai thác thì nguồn lực này rất lãng phí“, ông Cường nói.

Theo đại biểu Hoàng Văn Cường, đường vành đai 4 và vành đai 3 đều là đường cao tốc nhưng khác hoàn toàn với các tuyến đường cao tốc khác mà đây là cao tốc của vành đai. Cho nên là khi tuyến đường này hình thành thì các lân cận quanh đường sẽ hình thành lên các trung tâm đô thị, các trung tâm thương mại, các trung tâm phân phối. Đây chính là một nguồn lực rất lớn cho quá trình phát triển ở các vùng, đại biểu nêu rõ.

Do đó, ngoài đồng tình với Tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và các ý kiến của nhiều đại biểu về sự cần thiết phải xây dựng hai đường vành đai, đại biểu Hoàng Văn Cường nhấn mạnh việc hình thành các tuyến đường này thì nó không chỉ mở rộng không gian phát triển đô thị, giảm đi áp lực về giao thông cho các đô thị trung tâm, đồng thời tạo nên một sự kết nối về không gian phát triển cho cả vùng.

Khẳng định ý nghĩa của các tuyến đường này khi được xây dựng không chỉ phát triển cho vùng mà còn phát triển cho lưu thông hàng hóa trong cả nước, thì những tuyến đường này đã được đưa vào kế hoạch phát triển ở giai đoạn 2010 và 2020, nhưng do khó khăn nguồn lực cho nên đến thời điểm này mới có điều kiện xem xét. Chính vì vậy, theo đại biểu Hoàng Văn Cường không có lý do gì trì hoãn thêm nữa.

“Khi tuyến đường này hình thành thì các lân cận quanh đường sẽ hình thành lên các trung tâm đô thị, các trung tâm thương mại, các trung tâm phân phối. Đây chính là một nguồn lực rất lớn cho quá trình phát triển ở các vùng. Khi tiến hành đấu thầu các dự án này sẽ có được các khu đô thị hiện đại, khai thác nguồn lực và tránh tình trạng phát triển tự phát”, đại biểu Cường nêu quan điểm.

Do đó, theo ông Cường, cùng với việc phê duyệt chủ trương xây dựng tuyến đường này, Chính phủ nên đề xuất với Quốc hội có một cơ chế đặc thù để khai thác nguồn lực này. Theo đó, cơ chế này được thực hiện theo phương thức là cùng với việc quy hoạch chi tiết xây dựng các tuyến đường vành đai, nên quy hoạch đồng thời khu vực hai bên đường để hình thành các khu đô thị hiện đại, các trung tâm thương mại, các trung tâm phân phối, các trung tâm trung chuyển hàng hóa và các hệ thống đường song hành và hệ thống đường kết nối trong khu vực.

Đại biểu Hoàng Văn Cường còn lưu ý đến công tác giải phóng mặt bằng ngay một lần toàn bộ các phần diện tích đất đai là dự trữ cho phát triển các công trình hạ tầng trong tương lai. Hay về phương thức đầu tư đại biểu đánh giá cao khi Hà Nội kêu gọi được các nhà đầu tư tham gia vào dự án.

Đồng quan điểm, đại biểu Tạ Đình Thi (Hà Nội) cũng cho rằng, việc Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư các dự án này vào thời điểm hiện nay là phù hợp, tranh thủ được thời cơ, thế và lực của đất nước, giảm chi phí, cơ hội và tạo sự bứt phá, sức lan tỏa của đầu tàu kinh tế và trung tâm đầu não chính trị, hành chính quốc gia, trái tim của cả nước, các trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục và đào tạo, khoa học, công nghệ và hội nhập quốc tế của cả nước.

Để hai dự án trên có thể triển khai nhanh, sớm phát huy hiệu quả, đại biểu cho rằng cần rút kinh nghiệm từ các công trình đường bộ trước đây về công tác quy hoạch. Bên cạnh việc quy hoạch, hướng tuyến hành lang công trình thì cần đặc biệt coi trọng và đồng bộ hóa công tác quy hoạch đối với các khu đô thị dân cư, khu tái định cư, quy hoạch cảnh quan, môi trường, công trình thoát nước, tránh tình trạng ô nhiễm, mất cảnh quan và ngập lụt thường xuyên xảy ra như hiện nay.

Theo đại biểu Thi, cả hai dự án này đều tách riêng dự án xây dựng công trình và dự án giải phóng mặt bằng, phân chia thành các dự án thành phần, do đó nên giao cho các địa phương chủ trì thực hiện sẽ thúc đẩy quá trình triển khai nhanh và hiệu quả hơn, tiết kiệm thời gian và kinh phí.

“Việc xác định đơn giá bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của địa phương nào do địa phương đó thực hiện mà không xây dựng khung giá chung cho toàn dự án vì sẽ gây ra tình trạng so bì, giá đền bù, khiếu kiện, đặc biệt đối với các khu vực giáp ranh giữa các địa phương”,đại biểu Thi phân tích.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) cho rằng, việc triển khai các dự án này sẽ mang lại hiệu quả kinh tế trực tiếp và gián tiếp vô cùng to lớn, do có thêm hàng ngàn ha đất trở thành đất vàng, đất bạc, có thêm nhiều khu đô thị, nhiều khu công nghiệp, các trung tâm văn hóa, khoa học, trường đại học… Vậy việc đầu tư để hoàn thành hai dự án này là hết sức cần thiết, cấp bách, chắc chắn, hữu hiệu. Quốc hội nên thông qua để hai dự án sớm được triển khai để triển khai.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí cũng lưu ý trong quá trình triển khai dự án cần xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật thật tốt, cao cấp nhất để có thể đảm bảo con đường sử dụng được khoảng 100 năm.

“Cần phải coi con đường là một loại bất động sản đặc biệt của quốc gia. Bất động sản này sinh lời trực tiếp và gián tiếp ngay trên thân thể con đường, ngay cạnh con đường và cả một khu vực vành đai, thậm chí cả một miền đất nước. Vì vậy phải làm cho thật tốt, thật chất lượng”.

Trong Tờ trình của Chính phủ đề nghị thời gian thu phí là 21 năm, đại biểu xem xét việc thu phí hoàn vốn là 35 năm, như vậy nhẹ bớt cho nhà đầu tư và làm giảm giá thu phí đường cho nhân dân.

“Một tuyến đường được xây dựng với chất lượng, độ bền là 100 năm, nếu thu phí hoàn vốn 35 thì vẫn còn 75 nữa, hàng năm chỉ cần tu sửa mà dùng vẫn rất có hiệu quả. Đại biểu mong Chính phủ và các tỉnh có liên quan làm thật tốt công tác quy hoạch đồng bộ khu vực vành đai của các tuyến đường để tăng thêm tính hiệu quả của hai dự án quan trọng này”, đại biểu Nguyễn Anh Trí nói.

Quan tâm đến công tác thu hồi đất giải phóng mặt bằng triển khai dự án, đại biểu Nguyễn Hải Anh (Đồng Tháp) cho rằng, đối với công tác giải phóng mặt bằng, đại biểu bày tỏ nhất trí với đề xuất của Chính phủ về việc giải phóng mặt bằng theo quy mô mặt cắt ngang hoàn chỉnh một lần đối với cả hai dự án, cũng như giải phóng mặt bằng hoàn chỉnh với nút giao liên thông, bởi phương án này sẽ tránh được các tình huống phức tạp, gây mất ổn định đời sống cho người dân khi thực hiện giải phóng còn nhiều lần.

Nếu kiến nghị về việc hạn chế thấp nhất việc thu hồi đất nông nghiệp tốt tươi, bờ xôi ruộng mật làm đường cao tốc, gây ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của người dân, đại biểu Nguyễn Hải Anh cho rằng, cần hạn chế thu hồi đất nông nghiệp, đất bờ xôi ruộng mật của người dân để làm đường cao tốc. Những diện tích đất nông nghiệp bị thu hồi nên nạo vét đất đai màu mỡ để bồi lấp những vùng trũng, thấp để người dân sản xuất, trồng trọt.

Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị chọn phương án giải phân cách cứng như đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng để đảm bảo tiết kiệm diện tích sử dụng đất, giảm chi phí giải phóng mặt bằng, giảm chi phí, thời gian thi công.

“Có tình trạng thông tin bị lọt ra ngoài khiến người dân tranh thủ lấn chiếm vùng ven, vùng thu hồi để xây dựng công trình xây dựng, trồng cây để chờ thu hồi, bồi thường”, đại biểu Nguyễn Hải Anh nói.

Dự án đường Vành đai 4 – Vùng Thủ đô Hà Nội có tổng chiều dài khoảng 112,8km (gồm 103,1 km đường Vành đai 4 và 9,7km tuyến nối theo hướng cao tốc Nội Bài – Hạ Long) qua địa phận thành phố Hà Nội (dài 58,2km); Hưng Yên (dài 19,3km); Bắc Ninh (dài 25,6km và tuyến nối 9,7km).

Sơ bộ tổng mức đầu tư giai đoạn phân kỳ đầu tư (giai đoạn 1) khoảng 85.813 tỉ đồng, sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước và vốn BOT của nhà đầu tư để thực hiện đầu tư dự án. Bao gồm: ngân sách nhà nước 28.173 tỉ đồng; ngân sách địa phương 28.193 tỉ đồng; vốn BOT 29.447 tỉ đồng.

Dự án đường Vành đai 3 – TP.HCM có tổng chiều dài tuyến là 76,34km (bao gồm thành phố Hồ Chí Minh 47,51km; Đồng Nai 11,26km; Bình Dương 10,76km; Long An 6,81km).

Sơ bộ tổng mức đầu tư giai đoạn phân kỳ đầu tư (giai đoạn 1) khoảng 75.378 tỉ đồng, sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước để thực hiện đầu tư dự án. Bao gồm: ngân sách trung ương 38.741 tỉ đồng; ngân sách địa phương 36.637 tỉ đồng. Dự kiến thời gian thực hiện 2 dự án này từ năm 2022-2027.