EVN lý giải nguyên nhân lỗ 44.000 tỷ đồng trong 2 năm

Điều này đã làm Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) chưa được bù đắp đủ chi phí đầu vào, ảnh hưởng tới việc bảo toàn và phát triển vốn đầu tư của nhà nước tại doanh nghiệp.

Theo EVN, trong cơ cấu giá thành điện hiện nay thì giá thành của khâu phát điện chiếm tỷ trọng tới 83%; các khâu còn lại (khâu truyền tải, phân phối – bán lẻ, quản lý ngành – phụ trợ) chiếm tỷ trọng khoảng 17% và có xu hướng giảm dần qua các năm do EVN và các đơn vị thành viên đã và đang nỗ lực tiết kiệm, cắt giảm các chi phí thường xuyên, chi phí sửa chữa lớn trong bối cảnh tình hình tài chính gặp nhiều khó khăn.

Ở giai đoạn 2022 – 2023, giá nhiên liệu đầu vào sản xuất điện than, dầu, khí, tỷ giá ngoại tệ tăng cao đột biến do ảnh hưởng của sự kiện địa chính trị Nga – Ukraine và nhu cầu nhiên liệu của giai đoạn phục hồi sau đại dịch COVID-19. Trong khi đó, cũng trong giai đoạn này do ảnh hưởng của thời tiết và thủy văn, tỷ trọng sản lượng thủy điện giảm (thủy điện là nguồn điện giá rẻ), vì vậy phải thay thế vào đó là các nguồn điện có giá cao tăng lên.

“Tổng sản lượng điện mua từ các nhà máy hạch toán phụ thuộc Công ty mẹ EVN và các nhà máy hạch toán phụ thuộc các Tổng Công ty phát điện thuộc EVN (và các công ty cổ phần mà các EVNGENCO chiếm chi phối) mua năm 2022 chiếm tỷ lệ 46% và năm 2023 chiếm tỷ lệ là 42% tổng sản lượng toàn hệ thống, còn lại EVN mua điện từ các đối tác bên ngoài EVN”, EVN thông tin.

Năm 2022, giá thành sản xuất kinh doanh điện là 2.032,26 đồng/kWh, trong khi giá bán điện thương phẩm bình quân thực hiện là 1.882,73 đồng/kWh. Như vậy giá bán điện thấp hơn giá thành điện là 149,53 đồng/kWh.

Năm 2023, giá thành sản xuất kinh doanh điện là 2.088,90 đồng/kWh, trong khi giá bán điện thương phẩm bình quân thực hiện là 1.953,57 đồng/kWh. Như vậy giá bán điện thấp hơn giá thành điện là 135,33 đồng/kWh.

“Sau khi tính toán tổng hợp các số liệu liên quan, các khoản chi phí chưa được tính hoặc chưa được tính đầy đủ trong các lần điều chỉnh giá điện giai đoạn 2022-2023 là khoảng 44.000 tỷ đồng”, EVN nêu.

EVN cũng cho biết, thông số đầu vào cho sản xuất điện tăng cao đột biến, trong đó giá nhiên liệu đầu vào than, dầu, khí, tỷ giá ngoại tệ tăng cao đột biến do ảnh hưởng của sự kiện địa chính trị Nga- Ukraine, đại dịch COVID-19.

Cùng với đó, giai đoạn 2022-2023 tỷ trọng các nguồn điện giá rẻ giảm, thay vào đó là các nguồn điện có giá cao tăng lên.

Cụ thể, thủy điện là nguồn có giá mua điện rẻ tỷ trọng giảm từ 38% năm 2022 xuống còn 30,5% năm 2023 trong cơ cấu sản lượng điện mua.

Năng lượng tái tạo chiếm khoảng 13,9%-14,2%; nhập khẩu chiếm 3,2%-3,7% cơ cấu điện, phản ánh xu hướng đa dạng hóa nguồn cung điện.

“Nhiệt điện than chiếm 35,5% năm 2022 và tăng lên 43,7% vào năm 2023; nhiệt điện khí chiếm khoảng 10%-11% cơ cấu sản lượng điện mua; tổng nguồn nhiệt điện chiếm khoảng 46,6% năm 2022 và tăng lên 53,7% năm 2023, đây là nguồn mua điện chịu ảnh hưởng của giá nhiên liệu đầu vào (than, dầu, khí). Như vậy, các khoản chi phí chưa được tính hoặc chưa được tính đầy đủ trong các lần điều chỉnh giá điện”, EVN cho biết.

Cũng theo Tập đoàn Điện lực, năm 2022 để ổn định kinh tế vĩ mô và an sinh xã hội, giá bán lẻ điện bình quân vẫn giữ nguyên kể từ lần điều chỉnh ngày 20/03/2019.

Giá bán điện thương phẩm bình quân thực hiện là 1.882,73 đồng/kWh; giá thành sản xuất kinh doanh điện là 2.032,26 đồng/kWh (trong đó giá thành khâu phát điện theo điện thương phẩm là 1.698,45 đ/kWh, bằng 83,57% giá thành). Như vậy giá bán điện thấp hơn giá thành điện là 149,53 đồng/kWh.

Năm 2023, theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền về điều hành giá điện không giật cục và có lộ trình, tránh ảnh hưởng sốc đến nền kinh tế giá bán lẻ điện được điều chỉnh 2 lần vào 4/5/2023 (tăng 3%) và 9/11/2023 (tăng 4,5%), mức điều chỉnh này thấp hơn nhiều so với kết quả tính toán giá điện bình quân theo Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg, nên doanh thu từ việc tăng giá bán lẻ điện trong năm 2023 không đủ bù đắp chi phí sản xuất kinh doanh.

Cụ thể, giá bán điện thương phẩm bình quân thực hiện là 1.953,57 đồng/kWh; giá thành sản xuất kinh doanh điện là 2.088,90 đồng/kWh (trong đó giá thành khâu phát điện theo điện thương phẩm là 1.744,12 đồng/kWh, bằng 83,49% giá thành). Như vậy giá bán điện thấp hơn giá thành điện là 135,33 đồng/kWh.

Tuy nhiên trong các năm 2022 – 2023 doanh thu từ các hoạt động liên quan tới sản xuất kinh doanh điện khoảng 10-12 nghìn tỷ đồng (giảm giá thành điện) nên các khoản chi phí chưa được tính hoặc chưa được tính đầy đủ trong các lần điều chỉnh giá điện giai đoạn 2022 – 2023 sẽ còn khoảng 44.000 tỷ đồng.

Theo thống kê về giá điện bán lẻ cho khách hàng sinh hoạt giai đoạn 2023-2025 tại trang Global Petrol Prices, Việt Nam (7,8 cents/kWh) đứng thứ 42 trong số 144 quốc gia, vùng lãnh thổ.

Trong khu vực Đông Nam Á, giá điện Việt Nam cao hơn Lào và Malaysia nhưng thấp hơn nhiều so với Indonesia (9,2 cents/kWh), Thái Lan (12,7 cents/kWh), Philippine (20,3 cents/kWh), Singapore (23 cent/kWh).