‘Tẩy chay’ chuyển khoản để né thuế: Chưa tiết kiệm đồng nào đã lỗ vì mất khách

Từ 1/6, các cá nhân, hộ kinh doanh có doanh thu 1 tỷ đồng/năm sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Cũng từ thời điểm này nổi lên tình trạng một số điểm bán hàng từ chối nhận chuyển khoản của khách và chỉ lấy tiền mặt. Nhiều hình thức “né” nộp thuế cao cũng đang được truyền tai nhau.

Chị Ngọc Hà, một hộ kinh doanh mỹ phẩm ở quận Tân Bình (TP.HCM), cho biết trong nhóm kinh doanh của chị, có người đã được cán bộ thuế thông báo kê khai tài khoản ngân hàng và sử dụng phần mềm để quản lý tiền vào – tiền ra, số lượng hàng mua đi bán lại, mức thuế sẽ đóng là 1,5% trên doanh thu đó. Tất cả mọi giao dịch đều được quản lý và sẽ tính thuế.

Ngay sau thông tin này, các tiểu thương nhanh chóng chỉ cho nhau cách “né” phải nộp thuế.

Đầu tiên là thay đổi tài khoản ngân hàng. “Có những tài khoản số đẹp, quen thuộc, giao dịch cả chục năm nhưng nay bị đóng để tiểu thương mở tài khoản khác, thậm chí mở ở nhiều ngân hàng khác nhau để chia nhỏ dòng tiền đổ về. Ví dụ 1.000 giao dịch thì chia 200-300 giao dịch vào một tài khoản, chỉ 1 trong số tài khoản đó kết nối với thuế thôi. Nói chung là họ tìm cách để phân tán nguồn tiền đi nhiều hướng, nhằm giảm mức thuế phải đóng“, chị Hà nói.

Cũng theo chị Hà, thời gian gần đây, những đơn vị giao hàng sỉ cũng yêu cầu trả tiền mặt nhiều nhất có thể, kể cả chấp nhận để bạn hàng nợ. Nếu nhận chuyển khoản thì họ cũng chia nhiều tài khoản đứng tên người thân, người quen của đầu mối bán hàng.

“Yêu cầu chuyển tiền cũng đặc biệt hơn. Ví dụ tôi viết Nguyễn Thị A chuyển tiền bill đồng hồ, tôi ngay lập tức bị chuyển trả lại, với nội dung: Thanh toán nhầm. Sau đó, họ trực tiếp gọi, yêu cầu chuyển lại tài khoản khác và ghi các nội dung không giống mua bán, hoặc chỉ cần ghi một con số nào đó rồi chụp màn hình, họ tự kiểm tra“, chị Hà kể.

Một cách nữa là chia nhỏ đơn hàng. Ví dụ bình thường shop A mua mặt nạ của đầu mối B là 100 đơn/tháng thì bây giờ giảm xuống còn 20 đơn. 80 đơn còn lại vẫn giao nhưng chuyển hình thức mua, làm sao để không phải kê khai thuế trong phần mua đi bán lại. 80 đơn đó shop A vẫn bán nhưng là bán thu tiền mặt, thu bằng các tài khoản khác, miễn không phải đứng tên người mua người bán có khai thuế.

Là người thường xuyên nhận hàng và gửi hàng, chị Hà còn cho biết một số đơn vị giao hàng gần đây ngoài thu hộ tiền bán hàng (ship COD) còn thu thêm 1,5% giá trị đơn hàng, lập lờ trong tổng tiền vận chuyển nhưng khách không phát hiện, vì số tiền nhỏ.

Tuy nhiên, theo khảo sát tại Hà Nội và TP.HCM, hiện tượng này mang tính cục bộ và chỉ một bộ phận nhỏ các hộ kinh doanh, tiểu thương thực hiện, trong khi đa số vẫn thực hiện nghiêm theo quy định. Đáng chú ý là trong khi tìm đủ cách để né thuế thì các tiểu thương này lại luôn nơm nớp lo thất thu vì mất khách.

Thanh Nga, chủ shop hoa ở chợ Phước Bình (Thủ Đức) cho biết chị kinh doanh và đóng thuế khoán 4 năm nay. Sắp tới bỏ thuế khoán, đóng trên doanh thu, chị lo ngành thuế sẽ truy doanh thu qua tài khoản ngân hàng để thu mức thuế cao. Vì thế, chị cũng thử né thuế bằng cách yêu cầu khách trả tiền mặt. “Mới áp dụng được vài ngày tôi đã mất nhiều khách. Có người vì không mang tiền mặt trong túi nên chuyển sang mua ở chỗ khác, nhưng có người dù mang theo tiền mặt vẫn tỏ thái độ bức xúc, nhất định không chịu mua hàng“, chị Nga kể.

Quá lo lắng, chị Nga đành bỏ chủ trương “tẩy chay” chuyển khoản. “10 khách mua thì đến 8 người chuyển khoản rồi, nếu cứ từ chối nhận thì chỉ có mất khách thôi. Trong khi đã kinh doanh, buôn bán nhỏ lẻ thì cứ có khách nào mừng khách đó. Mới có mấy ngày không nhận chuyển khoản, chưa biết có tiết kiệm được đồng thuế nào không nhưng tôi đã mất khá nhiều đơn hàng rồi“, chị Nga nói.

Tương tự, Thanh Việt, chủ một quán cà phê nhỏ ở đường Thủy Lợi, phường Phước Long A, cũng cho biết anh vẫn bán bình thường vì trước đó anh thử từ chối nhận chuyển khoản một vài lần và ngay lập tức bị khách hàng phản ứng.

“Khách mua ly cà phê 25.000-30.000 đồng đều chuyển khoản, thành thói quen rồi. Khách quen còn chuyển dư để nhờ tôi đổi tiền mặt đi đổ xăng hay gửi xe. Bây giờ có mấy khách dùng tiền mặt đâu, không thể mong bán hàng mà chỉ nhận tiền mặt được nữa. Theo tôi việc không nhận chuyển khoản chưa biết có lợi đến đâu nhưng vừa bị khách phản ứng lại vừa lo vi phạm pháp luật. Nếu tính như thế thì việc gì cứ phải né thuế bất chấp“, anh Việt chia sẻ.

Theo Chi cục Thuế khu vực I, hành vì treo biển “chỉ nhận tiền mặt” hoặc ghi nội dung chuyển khoản mập mờ – ví dụ “trả tiền mượn”, “tiền cà phê”, “tiền ship”… để cơ quan chức năng gặp khó khăn khi xác định doanh thu sẽ không làm giảm nghĩa vụ thuế, mà ngược lại có thể trở thành dấu hiệu nghi ngờ cho hành vi che giấu doanh thu.

Hành vi này đồng thời đi ngược với xu hướng “xã hội số – kinh tế số – công dân số” và chủ trương phát triển thanh toán không dùng tiền mặt. Một số trường hợp người bán yêu cầu thu thêm tiền của người mua, nếu thanh toán bằng hình thức chuyển khoản, không những ảnh hưởng đến quyền lợi của người mua, mà còn là hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Vì thế, các trường hợp cố tình che giấu doanh thu, kê khai thuế không trung thực, đầy đủ sẽ bị xử lý truy thu, ấn định thuế, xử phạt hành vi khai sai, trốn thuế hoặc có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Trong khi đó, ông Nguyễn Đức Nghĩa, Phó giám đốc Trung tâm hỗ trợ oanh nghiệp nhỏ và vừa – Hiệp hội doanh nghiệp TP.HCM, cho rằng doanh nghiệp, hộ kinh doanh cần được tuyên truyền rõ ràng, cụ thể hơn để có sự thông suốt. Trong đó, Nhà nước phải có hệ thống thông tin một cách liền mạch, liên tục, để bất cứ lúc nào cả hai bên cũng có thể kiểm tra, trích xuất dữ liệu liên quan đến kê khai thuế.

“Thuế không phải là khoản chi lớn, không phải gánh nặng nhưng cần công bằng. Cơ quan thuế không nên đòi hỏi hộ kinh doanh làm báo cáo thuế mà phải hỗ trợ, đào tạo, thông tin chặt chẽ, không thúc ép. Bên cạnh đó, thủ tục phải đơn giản, dễ hiểu, dễ làm, ai cũng làm được chứ không phải sai lên sai xuống, làm đi làm lại mất thời gian“, ông Nghĩa nói.