Cận cảnh “room” ngoại tại các ngân hàng Việt

Số liệu cập nhật ngày 15/2 của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) cho thấy, tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài (“room” ngoại) tại nhiều ngân hàng Việt Nam đã chạm trần.

Theo đó, trong số 27 ngân hàng thương mại cổ phần đã niêm yết trên sàn chứng khoán, có 14 ngân hàng ghi nhận tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài trên mức 15% vốn điều lệ.

Trong đó, nhiều ngân hàng đã kín hoặc gần kín “room” ngoại như ACB, TPBank, Sacombank, ABBank, MBBank, Techcombank, VIB và VPBank, với khối lượng chứng khoán được phép mua thêm thấp hơn 1 triệu đơn vị.

Bên cạnh những ngân hàng đã chạm ngưỡng tối đa 30% về “room” ngoại, một số ngân hàng lại lựa chọn phương án khóa “room” ngoại làm của để dành, tạo dư địa cho huy động vốn như VIB (20,5%), OCB (22%), Techcombank (22,46%), MB (23,23%).

Trong nhóm này, VIB và OCB được tin rằng sẽ sớm nới “room” ngoại lên mức 30% vốn điều lệ.

Cụ thể, cuối tháng 11/2022, VIB đã chốt danh sách cổ đông để lấy ý kiến về việc điều chỉnh tỷ lệ sở hữu tối đa của nhà đầu tư nước ngoài. Lãnh đạo ngân hàng cho biết, tỷ lệ này có thể được điều chỉnh tăng lên 30% nếu được ĐHĐCĐ thông qua.

Trong khi đó, ĐHĐCĐ thường niên năm 2021 của OCB đã thông qua việc chào bán riêng lẻ 70 triệu cổ phiếu cho các nhà đầu tư cả trong và ngoài nước. Trường hợp nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phiếu phát hành riêng lẻ, ngân hàng sẽ trình nới “room” ngoại lên mức tối đa 30%.

Ngoài ra, VPBank cũng chủ động khóa “room” ngoại ở mức 17,64% vốn nhằm dọn đường cho việc tìm kiếm đối tác chiến lược. Tại buổi gặp gỡ nhà đầu tư mới đây, lãnh đạo ngân hàng cho biết thương vụ bán vốn cho nhà đầu tư chiến lược vẫn đang diễn ra tích cực và dự kiến được thực hiện trong năm 2023.

Tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài tại các ngân hàng cập nhật ngày 15/2/2023 (Nguồn: VSD)

Trái ngược với các nhà băng tốp đầu, nhiều ngân hàng có tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài ở mức rất thấp, thậm chí là vẫn còn nguyên “room” ngoại như: NCB, Eximbank, SHB, LienVietPostBank, SeABank, VietCapital Bank, Nam A Bank, SaigonBank,

Tương tự VPBank, SeABank và LienVietPostBank đã khóa room ngoại ở mức rất thấp 5% để giữ chỗ cho đối tác chiến lược.

Trong khi đó, mặc dù mở “room” ngoại ở mức tối đa 30% vốn điều lệ, song tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài tại NCB và SHB chỉ lần lượt là 8,87% và 6,08% vốn điều lệ.

Đối với Eximbank, sau khi cổ đông chiến lược Sumitomo Mitsui Banking Corporation (SMBC) thoái vốn, tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài tại nhà băng này tính đến ngày 15/2 chỉ là 8,21% vốn điều lệ.

Ngân hàng nào sẽ được nới “room” ngoại

Dù đã kín “room” hay vẫn còn trống, hầu hết các ngân hàng đều kỳ vọng được nới “room” ngoại để có thêm dư địa cho các phương án huy động vốn trong tương lai, có thể là thông qua chào bán cho cổ đông nước ngoài.

Theo dự thảo sửa đổi Nghị định 01/2014/NĐ-CP của Chính phủ về việc nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần của tổ chức tín dụng Việt Nam, “room” ngoại của các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc tổ chức tín dụng yếu kém có thể sẽ được nới lên 49%, thay vì 30% như hiện tại.

Điều này đồng nghĩa rằng, nếu dự thảo được thông qua, các ngân hàng tham gia tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém gồm Vietcombank, MBBank, HDBank và VPBank có thể sẽ được nới “room” ngoại lên 49% vốn điều lệ.

Tuy nhiên, Quyết định 22/NQ-CP năm 2021 yêu cầu Nhà nước phải sở hữu ít nhất 65% tổng số cổ phần có quyền biểu quyết tại các ngân hàng thương mại quốc doanh trong giai đoạn 2021-2025.

Còn theo Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA), trong vòng 5 năm kể từ ngày có hiệu lực (1/8/2020), Việt Nam cam kết xem xét cho phép 2 tổ chức tín dụng Châu Âu được phép sở hữu tới 49% vốn điều lệ của 2 ngân hàng Việt Nam. Thỏa thuận này không áp dụng đối với các ngân hàng có vốn Nhà nước như BIDV, Vietinbank, Vietcombank và Agribank.

Trong một báo cáo, CTCP Chứng khoán Bản Việt (VCSC) cho rằng, Sacombank là ứng cử viên sáng giá nhất cho cam kết EVFTA này, vì hiện tại 32,5% cổ phiếu đang lưu hành của ngân hàng đang được giữ làm tài sản thế chấp cho một khoản nợ không thanh toán được đã được chuyển nhượng cho Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC).

Theo VCSC, việc bán 32,5% vốn của Sacombank trong một lần sẽ tính đem lại giá trị cao nhất cho VAMC, và do số cổ phần này vượt quá ngưỡng quy định về trần sở hữu nước ngoài tối đa (30%) hiện đang áp dụng cho các ngân hàng nên việc bán sẽ phải được thực hiện theo một miễn trừ đặc biệt như EVFTA./.